Betsy Strijbos uit Eindhoven heeft drie kindjes verloren tijdens de zwangerschap en is daarna ongewenst kinderloos gebleven. Ze helpt tegenwoordig andere vrouwen met deze thema’s als energetisch (systeem)therapeut en natuurvoedingsadviseur, naast haar werk als trainer/communicatieadviseur. Hier volgt een vraaggesprek met haar.
Wat is je het meeste bijgebleven van je miskramen?
Jezelf moeder voelen maar kinderloos zijn, is een gevoel waarmee ik lange tijd niet wist om te gaan. De grote leegte die maar niet gevuld wordt, is heel pijnlijk. Het oma-schap dat aan me voorbij gaat…Acceptatie en een andere invulling geven aan mijn leven waren niet makkelijk. En soms blijft het moeilijk, maar inmiddels heb ik wel geaccepteerd dat het deel is van wie ik ben.
Vond je steun in je omgeving en vanuit de medische wereld?
Nee, maar grotendeels heeft dit ook aan mezelf gelegen. Ik heb door omstandigheden alles alleen doorgemaakt. Toen ik eenmaal de moed had om het aan mijn toenmalige huisarts te vertellen was die wel steunend. Ook heb ik een fantastische jobcoach gehad die me leerde dat ik mijn kinderen mocht erkennen en een plek mocht geven in mijn leven.
Hoe heb je jouw verliezen verwerkt?
Na jaren van alle gevoelens wegstoppen ben ik met verwerking van het verdriet aan de slag gegaan. Stap voor stap: tijdens mijn opleiding tot energetisch (systeem)therapeut en nog meer tijdens de opleiding tot docent energetische (systeem)therapie. Allerlei gevoelens kwamen naar boven, van intens verdriet tot boosheid, frustratie, teleurstelling en van mezelf minderwaardig voelen als vrouw tot mezelf zien als de oermoeder die ik ben en in me heb. Ik heb eindelijk gerouwd om wat niet mocht zijn.
Hebben jouw miskraamervaringen geleid tot het werk wat je nu doet?
Omdat ik heb mogen ervaren dat vrouwen met deze ervaringen elkaar enorm kunnen steunen en omdat ik kracht heb kunnen putten uit de wetenschap dat mijn kindjes ervoor hebben gekozen om hun korte leven bij mij door te brengen. Ze leven misschien niet op deze aarde maar ze leven wel in mijn hart. Als andere vrouwen hierdoor steun ervaren of zelf hun verdriet willen gaan verwerken dan sta ik ze graag bij.
Wat wil je het liefst bereiken met je cliënten?
Dat zij de moed hebben het verdriet of andere gevoelens niet weg te stoppen omdat de buitenwereld dat min of meer van ze verwacht; dat ze de kracht ontwikkelen om hun kindje(s) te erkennen en een plek te geven in hun leven om ze daarna weer los te laten en verbinding te maken vanuit het hart; dat verdriet plaats mag maken voor ontroering en dankbaarheid.
Wat is jouw meerwaarde voor hen?
Ik weet hoeveel moeite het kost om met deze gevoelens aan de slag te gaan. Ik weet hoe verdrietig het is als je omgeving je niet begrijpt en het verlies doodzwijgt. Vanuit eigen ervaring kan ik vrouwen bijstaan als zij zelf hiermee aan de slag willen. Door het organiseren van workshops breng ik graag vrouwen met elkaar in verbinding zodat ervaringen gedeeld kunnen worden. Dit kan heel steunend en verbindend zijn.
Vind jij dat miskraam meer bespreekbaar moet zijn?
Jazeker; niet praten over een groot verlies draagt alleen maar bij tot meer pijn en eenzaamheid. Gelukkig zie je tegenwoordig meer vrouwen die hier openlijk over praten en dat is noodzakelijk. Het verlies van een kindje, op welk moment in de zwangerschap dit ook is, gaat zoveel verder dan ‘een vrucht verliezen’, zoals ik een arts ooit heb horen zeggen. Je verliest meer dan een kindje. Vaak heb je al verlangend uitgekeken naar het moment dat je zwanger zou raken. Het prille leven in je buik maakt zo ontzettend snel deel uit van je leven. Verlies van je kindje betekent afscheid nemen; afscheid nemen van een kind dat je nooit zult zien opgroeien, van toekomstdromen, van een verlangen, van een leven dat je anders had willen invullen.
Wat kan er gebeuren als een miskraam niet wordt verwerkt?
Het kan ertoe leiden dat eventuele andere kinderen in het gezin onbewust het verdriet van hun ouders gaan dragen. Dit kan moeilijkheden veroorzaken in het gezin die je niet eens direct kunt herleiden naar het niet verwerkte verdriet van je verloren kindje(s). Of je sluit een deel van je gevoelens af en zet een masker op. Uiteindelijk gaat dat masker te strak zitten of past het niet meer. Wegstoppen van je gevoelens kun je heel lang doen maar uiteindelijk vragen ze toch om aandacht. Dat weet ik uit eigen ervaring.
Welke boodschap wil je meegeven aan vrouwen die hun miskraam nog niet hebben verwerkt?
Vat moed en neem jezelf serieus. Sluit je gevoelens niet af maar ga ermee aan de slag. Gun jezelf dat proces zodat je weer meer levensvreugde kunt gaan ervaren. Dat is het mooiste cadeau wat je je kindje(s) kunt geven.
Wat wil je zelf nog vertellen?
Toen ik nog midden in het verwerkingsproces zat, moest ik een keer bij de kapper even wachten totdat ik aan de beurt zou zijn. Een vrouw kwam naast me zitten en pakte een tijdschrift met daarop een grote kop ‘Het lege nestsyndroom’. “Daar zul jij ook wel last van hebben hè”, zei ze. Ik schrok van die vraag. Ik was gewend om te zeggen dat ik geen kinderen had maar inmiddels had ik mijn kinderen erkend. Het zou als verloochenen hebben gevoeld om te antwoorden dat ik geen kinderen had. Onwennig antwoordde ik: “Mijn kindjes hebben niet geleefd.” De vrouw schrok en werd er stil van.
Dat moet heel verwarrend voor je zijn geweest…
Toen ik dit later aan mijn toenmalige jobcoach vertelde zei hij: “Je mag nooit meer zeggen dat je kinderen niet hebben geleefd. Ze hebben namelijk wel degelijk geleefd; bij jou, in jou.” Ik ben hem dankbaar dat hij me hierop heeft gewezen. Sindsdien antwoord ik altijd op dit soort vragen: “Mijn kinderen hebben alleen in mijn buik geleefd.” Voor mij voelt dit goed. Het doet recht aan mijn kinderen en aan mezelf; ook al ziet de buitenwereld dit misschien anders.
Wat wens je vrouwen toe met een miskraam?
Ik hoop dat, door miskramen beter bespreekbaar te maken, er meer begrip ontstaat voor de vrouwen die zo’n pijnlijk verlies hebben geleden. En ik wens al die vrouwen de moed en de kracht om met zachtheid en liefde hun verlies een plek te geven.
Betsy Strijbos
Praktijk Lemniscaat